Bunker naast stadion Esserberg vertelt over het verleden.

Door Paul Fisher

De ingang van het oudste stadion van Noord Nederland ligt verscholen naast het Shell tankstation op de Rijksstraatweg, honderd meter van de grens met Groningen. Sportpark Stadion Esserberg huisvest  de Groningse rugbyclub, een tennisvereniging en voetbalclub Be Quick 1887. Als je het parkeerterrein oprijdt ligt daar, weer verscholen, een groengeschilderde en rijkelijk begroeide bunker. Op de bunker een schild van de Bond van Wapenbroeders, vóór de bunker een steen met het logo van Veterans MC Northcrew. Wat is dit voor onderkomen?

Ondergetekende is op zijn achttiende officieel ongeschikt voor militaire dienst verklaard en kon al nooit met brommers overweg, laat staan een motorrijbewijs behalen. Zo kom je deze bunker nooit binnen. Een beetje googlen levert echter wel een inkijkje.

Achter de archaïsche naam Bond van Wapenbroeders zit een veteranenclub, gevestigd in Doorn en met een kleine dertig regionale afdelingen. Misschien doet de naam enger aan dan de werkelijkheid is. De website wordt op dit moment verbouwd door een kersverse webmaster wiens pasfoto niet het minste wantrouwen oproept. De inhoud bevat ook geen verwijzingen naar de IJzerbedevaart of oproepen aan leden om zich Op Het Ergste Voor te Bereiden met verwijzing naar de webshop voor overlevingspakketten, wapens (z.g.a.n.) en ammunitie.

Gewoon een gezellige club. Veteranencafe Wapenbroeders Groningen is elke zaterdagmiddag open voor leden, maar ook niet-leden (mits veteraan of oud-militair) zijn welkom. Daarnaast is er twee keer per maand “soos”, en iedere eerste en derde dinsdag van de maand kaartochtend. En wat doen we op soos? ”Een praatje en Kaartje, Biljarten en Darten en [sic!] Schieten.”

Voor (ex-) militair personeel uit Noord Nederland, dat daarnaast motorfiets rijdt is er dus ook Northcrew, na First in Brabant en Deep South  in Limburg het derde chapter vanVeterans MC Netherlands. (Vraagt u zich ook af waarom de verdedigers van het oranje-blanje-bleu, zich zo Engelstalig afficheren? )

Volgens de website is de Motorclub  “een vastberaden groep mannen welke oftewel actief militair zijn danwel veteraan. De leden houden vast aan de broederschap en kameraadschap die ze hebben leren kennen in het leger, of ze nog steeds dienen of inmiddels een nieuwe carrière zijn begonnen in de burgermaatschappij. Indien je gediend hebt in een oorlogsgebied en geaccepteerd word door de leden in de club kun je lid worden..”

Net als bij andere hardcore motorclubs, wordt je eerst Prospect, of kandidaatslid en als je je bewezen hebt, full member. Zo gaat het ook bij Hells’s Angels, één van de Councils waarmee de Veterans gelieerd zijn. De club associeert zich ook met andere, die prachtige namen dragen als Black Sheep of Demons, alle met colours – de op de brede rug van het lederen motorjack gestikte emblemen – die lijken op wat we kennen van de Hell’s Angels. Uit de website blijkt overigens ook dat er contacten zijn met de Satudarah club, waarmee ’s werelds meest bekende MC al dan niet “een dingetje heeft”. Belangrijker lijkt echter het contact met andere clubs van oud-strijder-rijders in Engeland, België en Scandinavië.

De combinatie Brothers in arms / brothers on bikes, van wapenbroeders  en motorbuddies, is niet zo vreemd. De eerste van dit soort clubs zijn ontstaan uit veteranen uit de Tweede Wereldoorlog die op hun Liberators de wind in hun haar wilden blijven voelen. De beweging groeide in de USA vooral sterk door Vietnam veteranen. Het is een bekend verhaal. “Onze jongens” komen terug uit de oorlog met een puinhoop in hun kop, kunnen hun draai niet vinden in de burgermaatschappij en missen de actie, de spanning, de kameraadschap – precies waar het ook om te doen is bij de motorclub.

Het honk van de Bond en de MC, die bunker hier, was een Duitse commandopost. Voor de fijnproevers: een ‘Type 608 Bataillons-, Abteilungs oder Regiments Gefechtsstand (eingeschossig)’. Daarvan zijn er in Nederland 15 gebouwd, o.a. aan de Badhuisweg in Den Haag. De bunker in Den Haag was de centrale commandopost  van 13 bunkers voor de verdediging van Scheveningen. Het ontwerp is van 1942, bevat 885m3 beton, en is aan de buitenkant 14 x 15,1 meter. De binnenruimtes zijn door de 2,5 meter dikke muren een stuk kleiner. Na de oorlog is er in 1964 een stuk aangebouwd en door de BB gebruikt.
Bij een invalweg naar Utrecht stond er net zo één, die is onlangs met veel geweld gesloopt om de autoweg ruimte te kunnen geven. Vanuit een zelfde type bunker werd leiding gegeven aan de Duitse grondtroepen bij de Slag om Delfzijl, waarmee in Nederland een eind kwam aan de Tweede Wereldoorlog.

In Haren zijn er drie van de vijftien “608” bunkers. Behalve die bij De Esserberg, zijn er ook soortgelijke bunkers bij het station en aan de Scharlakenweg. Op het fortificatieforum wordt gemeld dat het exemplaar aan de Rijksstraatweg geen gevechtsfunctie had maar een bestuurlijke: “In Haren waren een aantal hoge bestuurlijke militairen onder gebracht. Ze waren gehuisvest in de drie grote villa’s voor de bunker aan de Rijksstraatweg. Om het geheel heen waren prikkeldraad versperringen aangelegd.”  Aldus Sipke de Wind uit Leek die eventueel een plattegrond kan leveren en “luchtfoto’s van de stellingen rondom de bunker (…) aan het eind van de oorlog. Er waren toen diverse verdedigingsmaatregelen genomen op oa de Esserberg.”

Voor zover mij bekend kent de wapenbroedersbond onder haar leden geen oorspronkelijke bewoners van de bunker. Het is mij evenmin bekend of leden van de Northcrew deel uitmaken van de verdediging van BeQuick 1887.

O, en dat houten bankje voor de bunker? Dat moet gebouwd zijn door leden van de Bond en/of MC die hebben gediend in Wezep op de Veluwe. Daar, in de Prinses Margriet kazerne, ‘woont’ de 103 Constructie Compagnie van de Genietroepen, in 2009 bekend geworden met een oefening waarbij Fort Sabina (bij Willemstad, aan de A59, niet op de Antillen) vrij werd gemaakt van grootschalig onkruid.