Burgemeester over boek ‘Het Verzet van Haren’: “Het klopt niet, maar het leest als een trein”

Donderdag werd in het oude gemeentehuis van Haren het boek gepresenteerd over het herindelingsproces Haren, Groningen, Ten Boer. Dit boek wil een vastlegging van de rumoerige ‘fusiestrijd’ zijn, die zich heeft afgespeeld tussen 2013 en 2018. Auteurs zijn Jan R. Lunsing en Priscilla Zetstra. Burgemeester Koen Schuiling nam het boek in ontvangst in een volle voormalige raadszaal. Dat heeft hij op een Bomans-achtige wijze gedaan en niet zonder enkele vileine en cynische opmerkingen te maken die de aanwezigen verrasten en in de lach deden schieten.

Boek met fictie
“Het boek leest als een detective. Het is fictie, hoewel er ook wel dingen in staan die wél kloppen.” Het is slechts één van de pittige speldenprikken van Schuiling, die in zijn korte speech met een fluwelen bokshandschoen de auteurs een paar optaters verkocht, om ze aan het slot echter weer hartelijk te bedanken voor hun inspanningen. “Want er zijn ook zeker lessen te leren uit het boek.” Schuiling doelt erop dat in het proces ook dingen fout zijn gegaan. Hij is echter over het algemeen niet erg te spreken over de manier waarop de auteurs het verhaal hebben opgeschreven. “Spannende verhalen over wat er op het secretariaat bekend was en wat niet, over wat secretaresses wel of niet hebben gedaan. Het klopt niet, maar het leest lekker weg om er zo je eigen gedachten bij te hebben.” Het mag duidelijk zijn, Schuiling heeft het boek goed gelezen en vindt dat het deels een verkeerde weergave is van hetgeen zich allemaal heeft afgespeeld rond de herindeling.

Degelijk onderzoek
Tijdens de presentatie kregen de auteurs ruime gelegenheid om zich te verweren tegen de slechte recensie van Koen Schuiling. “Ik ben wel erg benieuwd waar de burgemeester dan op doelt”, zei Priscilla Zetstra. “Daarover zou ik namelijk wel met hem in gesprek willen.” Zelf vinden de auteurs dat zij hun historisch onderzoek goed hebben gedaan. Er zijn vele gesprekken gevoerd, hoewel de namen van de bronnen niet in het boek worden genoemd. Ook is er niet gesproken met de man die wordt gezien als de stille kracht achter de fusie, Commissaris van de Koning Max van den Berg (‘Die was voor ons helaas niet bereikbaar’). Er zijn honderden artikelen en rapporten gelezen en ook werden raads- en commissievergaderingen teruggekeken. De auteurs hadden bij aanvang van het project wel het gevoel dat er iets was misgegaan in het fusieproces, maar zeggen voorts zo objectief mogelijk verslag gedaan te hebben. En dan kunnen ze niet om de conclusie heen, dat er slecht is geluisterd naar Harenaars. Dat er geen draagvlak was, terwijl dat toch een voorwaarde was en is van herindelingen.

Provincie hoofdschuldig
Op de vraag wie er precies slecht naar de burgers hebben geluisterd wordt er primair naar de Provincie gewezen. Die heeft volgens Lunsing en Zetstra een plan uitgevoerd, waarbij onder de streep de argumenten van de Harenaars werden weggemasseerd. Gedeputeerde Patrick Brouns hebben ze wél gesproken, hoewel ze zijn verhaal soms moeilijk te volgen vonden. De Provincie die zo slecht luisterde naar Harenaars heeft vervolgens de Tweede en Eerste Kamer (zeg maar: Den Haag) fout ingefluisterd en geadviseerd. Het moest toen (vanuit het perspectief van bezwaarde Harenaars) wel fout aflopen op het Binnenhof. En dat gebeurde dus ook. De minister gaat volgens Jan R. Lunsing niet vrijuit in haar aanpak van het dossier.

Terugdraaien?
Na de vraag of de auteurs net als Gustaaf Biezeveld van het Burgercomité meenden te kunnen bewijzen dat er strafbare feiten zijn gepleegd door de Provincie, kwamen Lunsing en Zetstra er niet helemaal uit. Ze durfden dat niet te stellen, omdat de rechter zich keer op keer niet bevoegd achtte om dit te beoordelen. Maar betekent dit dan dat er géén strafbare feiten zijn gepleegd? Ook daar waagden de auteurs zich niet aan. In het publiek vroeg Biezeveld daarom het woord, want hij wilde het nog wel even scherp neerzetten. Hij zei te kunnen bewijzen dat er sprake is van strafbare feiten (dat vond Priscilla Zetstra een te zware aantijging) en bovendien vond Biezeveld dat een algemene vergelijking met het strafrecht op zijn plaats is: als iemand goederen heeft verkregen door het overtreden van de wet, worden deze in beslag genomen. Hij zegt dat Groningen ten onrechte is verrijkt met Haren. Ergo: de herindeling zou teruggedraaid moeten worden en Haren moet zijn zelfstandigheid terug (dat leek Priscilla Zetstra niet meer haalbaar en voor Haren niet goed).

Hoe pakte het nu uit?
De auteurs hebben niet onderzocht of de fusie voor Haren goed of slecht is uitgepakt. Dat zou wellicht ooit een mooi thema zijn voor deel 2 van hun boek. Burgemeester Koen Schuiling heeft trouwens duidelijk het gevoel dat Haren er echt niet minder van is geworden. Hij memoreerde de recente aankoop door de gemeente van De Hortus, zodat die niet ten prooi kan vallen aan projectontwikkelaars. Hij memoreerde ook het feit dat de gemeente het Boeremapark een opknapbeurt geeft. Maar tegelijk zei hij dat er nog een lange weg te gaan is om de ultieme eenheid terug te brengen en het vertrouwen van Harenaars te verdienen.

Het boek “Het Verzet van Haren” wordt door de burgemeester, ondanks zijn kritische woorden, toch van harte aanbevolen. Het kost 21,95 en is te koop bij Boekhandel Boomker. Foto: Jan R. Lunsing reikt burgemeester Koen Schuiling (rechts) het boek aan.