Waarom moeten er graven worden geruimd in Haren?

Als de gemeente Haren niets doet, zal rond 2040 het laatste graf in deze gemeente zijn gedolven en zijn De Eshof en De Harenerhof vol.

Een derde begraafplaats vindt de gemeente té ingrijpend en kostbaar, daarom heeft men met instemming van de gemeenteraad ervoor gekozen om ‘plaats te maken’ op de bestaande begraafplaatsen. Het ruimen van graven is geen sinecure. Het ligt gevoelig bij nabestaanden en bovendien is voor veel graven huur betaald. Daarom is reeds nu begonnen met een project, waarin nabestaanden die niet (meer) betalen worden opgeroepen zich te melden. Zij krijgen dan te horen dat het graf van hun dierbare in 2018 zal verdwijnen, tenzij men opnieuw huur gaat betalen. De gemeente speculeert erop dat veel nabestaanden zich niet melden, zodat daadwerkelijk nieuwe grafruimte zal ontstaan. Tot nu toe hebben zich bij de gemeente al nabestaanden gemeld, die alsnog weer huur willen betalen voor een graf.

450 graven
Op De Eshof (de oude gemeentelijke begraafplaats aan de Rijksstraatweg) liggen 450 graven waarvoor geen huur meer wordt betaald. Veel daarvan zijn ernstig verwaarloosd. Via kaartjes naast de zerken roept de gemeente nabestaanden op om zich te melden voor overleg. Opvallend genoeg heeft de gemeente besloten het voorste deel van De Eshof (tussen poort en vijver) als ‘monumentaal’ aan te duiden en sowieso niet te ruimen. Dit is tevens het gedeelte met de oudste graven, waaronder oorlogsgraven.

Lastige bijkomstigheid is dat voor sommige graven de huur voor onbepaalde tijd is afgekocht. Oneindig dus. De gemeente wil dat niet langer en geeft nu alleen nog rechten voor de periode van tien jaar uit om het contact met de huurders niet te verliezen. De gemeente Haren houdt overigens de ontwikkelingen bij op het gebied van de lijkbezorging. Er wordt onderzoek gedaan naar alternatieve vormen, zoals resomeren (het oplossen van het stoffelijke overschot onder hoge druk in een loog of zuur), cryomatie (het bevriezen en vervolgens verpulveren van het stoffelijke overschot) en composteren. Voorlopig neemt Haren geen maatregelen om deze methoden mogelijk te maken, omdat onderzoek hiernaar nog gaande is.

Het ruimen van de graven begint in 2018. Het is nog niet bekend wat er precies gaat gebeuren met de stoffelijke resten. Die zouden kunnen worden verplaatst naar een soort verzamelgraf elders op De Eshof.

Over De Eshof
De begraafplaats werd in 1885 aangelegd aan de Rijksstraatweg. Het oude rechthoekige terrein wordt grotendeels omhaagd door eiken. De begraafplaats wordt door een centrale zuidwest-noordoost as in tweeën gedeeld. Aan beide zijden van de as bevinden zich rechthoekige begraafperken, verdeeld in vijf afdelingen. De oudste zerk stamt uit 1890.
In 1918 werd de begraafplaats aan de zuidoostzijde uitgebreid naar een ontwerp van tuinarchitect Jan Vroom jr. Vroom maakte een symmetrische, vlindervormige opzet met een brede middenas, die gelijk loopt aan de hoofdas van het oude deel. Centraal punt van dit deel is een rond gazon met een zonnewijzer. Aan het begin werd een poortgebouw geplaatst.

Het jongste deel van de begraafplaats sluit aan de noordoostzijde aan op de aanleg uit 1918. Toen begin jaren negentig de begraafplaats vol dreigde te raken, werd besloten een nieuwe begraafplaats aan te leggen ten westen van het Scharlakenbos. De procedure was tijdrovend, het ruimtegebrek nijpend, begin 1997 werden daarom nog groenstroken op De Eshof opgeofferd om plaats te maken voor graven. De nieuwe begraafplaats De Harenerhof werd in juni 1997 in gebruik genomen, met ruimte voor 5600 graven.