Raadhuisplein genomineerd als lelijkste plek van Nederland, waarom?

Het VPRO-programma de Slag om Nederland heeft een oproep gedaan om lelijke plekken te melden. Uit de inzendingen heeft men tien nominaties doen volgen. Eén daarvan is het Raadhuisplein in Haren. Op de website van het programma kan worden gestemd. De plek met de meeste stemmen wordt in mei a.s. onderwerp van een speciale uitzending op TV. Zie http://programma.vpro.nl/deslagomnederland/meldingen/lelijksteplekvannederland-speellijst.html?playurn=urn:vpro:media:program:13432449.

OPINIE

Het Raadhuisplein is in de ogen van veel mensen een lelijk plein. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat het plein nooit een echt plein heeft mogen en kunnen zijn. Om dat te onderkennen  zal een blik in het verleden nodig zijn.

Het Raadhuisplein bestond tot 1975 helemaal niet. Wat nu plein is was gewoon de achtertuin van een villa, die stond op de plaats van het huidige Intermezzo. De achtertuin liep tot nagenoeg de Hortuslaan. Waar nu het Haderaplein is, stond vroeger een barak (jeugdsoos), lagen weilandjes met koeien en een tennisbaan.

Er werd een plein bedacht

In 1974 begon de bouw van een (ook toen al) omstreden nieuw gemeentehuis. Daarvoor werd als het ware de tuin van de villa gebruikt. Toen moest de villa (die toen nog dienst deed als politiebureau) wijken. Opeens ontstond daar dus een open plaats met een modern raadhuis. Langs de rand van de open plaats bouwde men winkels (ING-bank zijde en Bakkerij Haafs-zijde). Men noemde de open plek bij gebrek aan beter maar ‘plein’. De oer-functie van een plein (centrale plek in een bebouwde omgeving) is dus op tekentafels bedacht. Het plein heeft nooit als een plein aangevoeld.

Sleutelen aan het plein

Na tientallen jaren zonder enig onderhoud (er werd zelfs geparkeerd op het plein) lag het Raadhuisplein er eind jaren 90 haveloos bij. In het kader van het Komplan ontstond in 1997 de winkelstraat Brinkhorst die het plein verbond met een rondje naar de Rijksstraatweg. In 2002 werd het plein opnieuw bestraat en de warenmarkt werd uit de Kerkstraat verplaatst naar het Raadhuisplein, in de hoop dat hierdoor een levendige, centrale plaats in het dorp zou ontstaan.

Genadeklap

De sloop van het gemeentehuis (in 1975 gebouwd) was voorlopig de genadeklap voor het Raadhuisplein. Het gebouw zorgde tenminste nog voor enige beschutting, waardoor het Raadhuisplein een overzichtelijke maat had. Toen het gemeentehuis eenmaal weg was ontstond een volkomen misplaatste open ruimte, waar iedere sfeer verwaaide in de wind.

Repareren pleingevoel

De pogingen om de vlakte een beetje fleur te geven (bestratingskunst) waren manmoedig, maar kunnen geen warmte brengen op het plein. De warenmarkt valt in het niet in de immense ruimte. De tijdelijke parkeervoorziening is voor velen aantrekkelijk en de auto’s zorgen (hoe vreemd het ook klinkt) voor een prettige vulling van het ‘rode plein’.  Nu er een boom en het mini-parkje zijn verwijderd voor de nieuwbouw van Intermezzo, is de kaalheid compleet.

Betrapt in haar naaktheid

Een nieuw plein is in de maak, nieuwe invulling van de open ruimte ligt nog op de tekentafel. Financiën staan nog ter discussie, herinrichten van het plein is voorlopig dus nog niet aan de orde. En juist in dit jaar van totale naaktheid is het plein betrapt en in haar meest onvoordelige pose onder de aandacht gekomen van een competitie van lelijke plaatsen.

Lichtpuntje

Als Haren de eer te beurt valt om deze verkiezing te winnen, zit zelfs daaraan nog een positieve kant. Want dan zal duidelijk zijn dat door de ogen van een buitenstaander dit plein alle kenmerken van een plein mist. En dat terwijl de Harenaars er al aan zijn gewend en de lelijkheid al niet eens meer ervaren.  Als het de lelijkste plaats van Nederland zal blijken te zijn, wordt de motivatie om het mooi te maken veel groter, waarschijnlijk.