Rechtbank doet over zes weken uitspraak in zaak Diftar

Vandaag om 11.00 uur diende bij Rechtbank Groningen een zaak, aanhangig gemaakt door het Burgercomité Haren, waarin een oordeel van de rechter wordt gevraagd over de gemeentelijke beslissing om in Haren het Diftarsysteem af te schaffen. Bij Diftar betaalt de gebruiker alleen de kilo’s afval, die men produceert. Nu geldt er een vastrecht.

Aan het eind van de zitting kreeg Gustaaf Biezeveld van het Burgercomité Haren spreektijd, die hij wenste te benutten. Hieronder zijn verhaal. De rechtbank verwacht over zes weken uitspraak te doen, waarin duidelijk moet worden of de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld door de ‘bestuursovereenkomst’ van de fuserende gemeenten in 2019 niet te volgen.

Voorzitter, leden van de rechtbank,

Met mij betreuren velen in Haren, Glimmen, Onnen en Noordlaren dat de burgemeester, het college en de gemeenteraad van Groningen het tot deze rechtszaak hebben laten komen. Zoals uw rechtbank zal hebben begrepen, staat deze rechtszaak voor meer dan het belang van één inwoner van de voormalige gemeente Haren (hierna: ‘Haren’). Hiervan getuigen niet alleen de 456 bezwaarschriften die in 2021 vanuit ‘Haren’ zijn ingediend tegen de opgelegde afvalstoffenheffing. Volgens de bezwaarmakers was de hieraan ten grondslag liggende Afvalstoffenverordening 2021 strijdig met de in de Bestuursovereenkomst Herindeling Groningen-Ten Boer-Haren gemaakte afspraak dat Haren na de herindeling Diftar zou behouden. In de kosten van deze rechtszaak heeft een groot aantal inwoners bijgedragen. Velen in ‘Haren’ zijn boos dat zij het meer dan vijftig jaar tot grote tevredenheid van gemeente en burgers functionerende stelsel van gescheiden afvalinzameling op basis van het beginsel ‘de vervuiler betaalt’ in strijd met de bestuursovereenkomst en het vertrouwensbeginsel zijn kwijtgeraakt. (De getoonde oude vuilniszak van ‘Haren’ getuigt hiervan.)
Het ontgaat veel inwoners wat de gemeente zou rechtvaardigen Diftar van hen af te pakken. Waarom zou Groningen niet met Diftar kunnen werken, terwijl grote stedelijke gemeenten als Arnhem, Maastricht, Nijmegen en Zwolle dit wel kunnen. Met de hieraan verbonden voordelen (lagere kosten voor de burgers en de gemeente, minder afval, meer grondstoffen door scheiding aan de bron). Zo dragen deze gemeenten bij aan het realiseren van de doelen van de EU en van Nederland: minder afval en hierdoor veroorzaakte milieu- en natuurschade en meer herbruikbare grondstoffen.
In onze rechtsstaat heeft elke lokale overheid de opgave het vertrouwen van de burgers te behouden, dan wel er alles aan te doen om aangetast vertrouwen te herstellen. Wanneer door gemeentelijke herindeling burgers te maken krijgen met een andere lokale overheid, moeten zij erop kunnen rekenen dat hun nieuwe gemeente er alles doet wat redelijkerwijs kan worden verlangd om het vertrouwen van hen te winnen en te behouden. Dit vereist onder meer dat zij zich gebonden acht aan de afspraken die zij in het belang van nieuwe burgers heeft gemaakt en er serieus werk van maakt om die tijdig en volledig na te komen.

Het is primair aan de burgemeester als burgervader en als degene die volgens de Gemeentewet (artikel 170, tweede lid) de bestuurlijke integriteit van de gemeente moet bevorderen, om zoveel mogelijk te waarborgen dat de gemeente zich tegenover haar nieuwe burgers betrouwbaar gedraagt. Uit de voor deze rechtszaak ingebrachte stukken blijkt niet dat de burgemeester, het college van B&W en de gemeenteraad van Groningen belang hebben gehecht aan het winnen van het vertrouwen van de burgers van ‘Haren’ die sinds 1 januari 2019 tot deze gemeente behoren, door de gemaakte afspraak over Diftar na te komen. Hoe kon het anders gebeuren dat het college in mei 2021 de uitkomst van het onderzoek “Van frequentie naar gewicht” waar de raad in september 2020 in een motie om had gevraagd, met een brief aan de raad stuurde. In plaats van met een raadsvoorstel tot invoering van Diftar in de gehele gemeente. Zo kon de voorzitter van een overleg van raadsleden op 25 mei 2021 over deze brief concluderen: “Het gaat over een brief, dus het hoeft niet per se naar de raad. (…) We zijn even klaar met Diftar.” De afspraak over Diftar en het onderzoeksrapport verdwenen in een diepe la. Dit getuigt niet van deugdelijk overheidsbestuur als bedoeld in de Nederlandse code voor goed openbaar bestuur. De gemeente laat zo zien dat zij niet ‘mensen vooropstelt’, wat zij volgens minister Bruins Slot wel behoort te doen. Daarom doe ik, mede namens veel andere inwoners, een beroep op uw rechtbank om het jegens mij begane onrecht ongedaan te maken en, indirect, ook het onrecht jegens anderen in ‘Haren’.

Dank u wel.